Kanal tedavisi, dişin ciddi çürüme veya enfeksiyon durumlarında uygulanan bir tedavidir, dişi onarır ve kurtarır. Kanal tedavisi prosedüründe, sinirler ve diş pulpası çıkarılır, dişin içi temizlenip doldurulur. Dişin kurtarılması için erken kanal tedavisine başlanması hayati öneme sahiptir. Eğer ağrılı bir diş uzun süre göz ardı edilirse hem çevresindeki dokulara enfeksiyon yayılır hem de diş kaybı yaşanabilir.
Kanal Tedavisi (Endodonti) Nedir?
“Kanal tedavisi nedir?” sorusu endodonti tedavisi, halk arasında kanal tedavisi olarak bilinen, çürümüş veya enfekte dişlerin kurtarılması için uygulanan bir işlemdir şeklinde yanıtlanabilir. Ancak her diş çürümesine bu tür bir tedavi uygulanmaz. Sadece dolgu ile düzeltilemeyecek kadar ilerlemiş olan çürüklerde, iltihap varsa ve diş ağrılı ise kanal tedavisi gündeme gelir. Eğer diş çürümesi zamanında tedavi edilmezse, çürük daha derinlere yayılır ve sinirleri iltihaplanabilir. Bu durumda kişi yoğun diş ağrısı çekebilir; dişi kararabilir, sıcak ve soğuğa karşı hassasiyet gösterebilir.
Diş yapısının dış bölümünde sert mine dokusu, iç bölümünde ise kök boyunca uzanan damar ve sinir paketinden oluşan bir boşluk bulunur. Bu boşlukta yer alan pulpa adı verilen damarlar ve sinirler, dişe hayat veren doku ögeleridir. Kanal tedavisi esnasında, bu yumuşak doku ve sinirler kök kanalından alınır, diş temizlenir ve açılan boşluğa dolgu konulur.
Dişten alınan sinirin sağlık veya işlevsellik açısından önemi yoktur; ancak onun alınması kişiye yaşattığı şiddetli ağrıyı engeller. Bu sinir, sadece sıcak ve soğuk hissetme yetisi için kullanılır. Kanal tedavisi esnasında genel kanının aksine hasta herhangi bir ağrı yaşamaz. Dolgu işleminde olduğu gibi diş ve çevresi etkili bir şekilde uyuşturulur ve işlem genellikle bir saat içerisinde sonlandırılır. Kök kanallarını genişletmek için kullanılan aletlerin ve sistemlerin gelişmesiyle, kanal tedavisinin süresi kısalmış ve işlem daha da kolaylaşmıştır.
Kanal Tedavisi Neden Yapılır?
Bir dişin pulpası veya siniri, dişte oluşan derin çürümeler, bir çatlak ya da kırılma veya yüzdeki travmalar sonucu zarar görebilir, iltihaplanabilir ve enfekte olabilir. Hasar gören diş pulpası veya siniri parçalanarak bakterilerin kök kanalında büyümesine izin verir.
Bakteriler ve diğer bozulmuş kalıntılar, enfeksiyonlara ya da diş apsesine yol açabilir. Apse, içi iltihapla dolu olan bir kesecik olup, enfeksiyonun dişin kök ucuna kadar ilerlemesi durumunda meydana gelir. Dişteki apse ise kişinin yoğun ağrı hissetmesine sebep olur. Ayrıca apse, kök kanalında bir enfeksiyona neden olduğu gibi yüzde, boyunda veya başın diğer bölgelerinde şişmeye, diş kökü etrafındaki kemik kaybına ve yanak ile diş arasındaki drenaj problemlerine de neden olabilir.
Apse bulunan bir dişi en kısa zamanda tedavi etmek, kişinin yaşam kalitesini sürdürebilmesi için hayati önem taşır. Diş ağrısının genellikle geceleri daha şiddetli hale gelmesiyle beraber kişi uyku kalitesinde düşüş yaşayabilir ve gün içinde konsantrasyon problemleri ile karşılaşabilir.
Kanal Tedavisi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Her çürük ya da ağrılı diş için kanal tedavisi gereklilik oluşturmaz. Yoğun bakteri etkisi sebebiyle hafif ağrıya neden olan veya hiç ağrı hissettirmeyen bu tür çürükler genellikle dolgu yoluyla giderilebilir. Fakat eğer çürüğe zamanında müdahale edilmezse, bakteriler dişin iç kısmına doğru ilerleyerek iltihaplanmaya yol açar ve bu durumda kanal tedavisi yapılması kaçınılmaz olur.
Kanal tedavisine gereksinim duyulduğuna işaret edebilecek bazı belirtiler şunlar olabilir:
- Çiğnerken ya da baskı altında iken yoğun diş ağrısı
- Sıcak veya soğuk hassasiyeti (ağrı)
- Dişin renginde kararma
- Yanındaki diş etlerinde şişlik ve hassasiyet görülmesi
Uygun olmayan restorasyonlar, eski dolguların etrafında yeni çürükler oluşması, derin çürükler veya kazalar sonucunda dişin sinir ve damar dokusu canlılığını yitirebilir ve enfeksiyon riski taşıyor olabilir. Bazı durumlarda diş iltihaplanmasının sebebi çürük olmayabilir. Travma deneyimi bunların arasında en yaygınıdır. Güçlü bir darbe, dişin beslenmesini engelleyebilir ve bu durumda diş zamanla canlılığını kaybeder.
Diş sıkma/gıcırdatma, dolguların ve restorasyonların aşırı yüksek olması da kronik travmanın sebepleri arasında yer alır ve iltihaplanmaya neden olabilir. Ayrıca uzun süre tedavi edilmeyen periodontal (dişeti ve çevresi) hastalıkları da dişin iltihaplanmasına yol açabilen etkenlerden biridir. Bu gibi durumlarda da genellikle kanal tedavisi uygulanır.
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diş doktoru ya da endodontist kanal tedavisi uygulayabilir. Endodontist, diş pulpası veya siniriyle alakalı hastalıkların ve yaralanmaların sebeplerini, tanısını, önlenmesini ve tedavisini gerçekleştiren bir uzmandır. “Kanal tedavisi nasıl yapılır?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
- Kanal tedavisinin ilk aşaması, bir röntgen çekilerek kök kanallarının şeklini belirlemek ve çevre kemiklerde enfeksiyon izleri olup olmadığını kontrol etmektir.
- Diş doktoru prosedür sırasında rahatsızlık hissini azaltmak için lokal anestezi kullanarak işlem yapılacak bölgeyi uyuşturur. Bazı durumlarda diş siniri zaten ölmüş olabileceği için anestezi gerekli olmayabilir ancak genellikle hasta konforunu sağlamak ve işlemin daha verimli yürütülmesi amacıyla uygulanır.
- Tedavi esnasında, işlem alanını kuru ve tükürükten arındırmak için dişin çevresine bir lastik tabaka yerleştirilecektir.
- Daha sonra diş doktoru kök kanala erişim sağlamak için bir delik açar. Bu sayede içerideki zarar görmüş bakteriler, çürümüş sinir dokusu ve pulpa temizlenmiş olur. Temizlik süreci, kök kanal törpülerinin kullanımı ile gerçekleştirilir.
- Bu deliğe sırayla çapları artan törpüler yerleştirilir ve diş boyunca hareket ederek kök kanallarının duvarlarını kazıyarak ve fırçalayarak temizler.
- Mikroskobik artıklar sürekli olarak temizlenir. Dişin iç kısmı tamamen temizlendiğinde, açılan delik kapatılır.
Kanal Tedavisi Öncesinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Kanal tedavisi, diş pulpası ve kök kanalındaki enfeksiyonun temizlenmesi ve dişin korunması için yapılan bir işlemdir. Herhangi bir tıbbi işlem öncesinde olduğu gibi, kanal tedavisi öncesinde de bazı noktalara dikkat etmek önemlidir.
Diş Hekiminize Bilgi Verme:
- Kanal tedavisi öncesinde diş hekiminize tüm tıbbi geçmişinizi, aldığınız ilaçları ve kullandığınız bitkisel takviyeleri mutlaka bildirin.
- Alerjileriniz varsa, diş hekiminize bildirin.
- Hamileyseniz veya emziriyorsanız diş hekiminize bilgi verin.
- Diş hekimi fobisi yaşıyorsanız, diş hekiminize bildirin ve gerekirse sedasyon veya anestezi seçeneklerini konuşun.
Genel Sağlığınız:
- Soğuk algınlığı veya grip gibi bir enfeksiyon geçiriyorsanız, kanal tedavisini ertelemek daha iyi olabilir.
- Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, diş hekiminize bilgi vermeniz önemlidir.
Ağız Hijyeni:
- Kanal tedavisi öncesinde dişlerinizi fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı ihmal etmeyin.
- Mümkünse, antiseptik bir gargara kullanın.
Diğer:
- Kanal tedavisi sırasında lokal anestezi uygulanacaktır. Anestezinin etkisi geçene kadar araba kullanmaktan veya tehlikeli makineler kullanmaktan kaçının.
- Rahat kıyafetler giyin.
- Yanınızda atıştırmalık ve içecek bulundurun.
- Kanal tedavisi sonrası oluşabilecek ağrı için ağrı kesici ilaçlar alabilirsiniz.
- Kanal tedavisi öncesinde aklınıza takılan herhangi bir soru olursa diş hekiminize sormaktan çekinmeyin.
Kanal Tedavisinin Aşamaları Nelerdir?
Diş röntgeni, kök kanallarınızdaki ve çevresindeki kemiklerdeki iltihaplanmayı görsel olarak ortaya koyar. Dişinizin çevresi lokal anestezi ile uyuşturulur. Sinir ölümü durumlarında anesteziye ihtiyaç olmaz, ancak doktorunuz size konfor sağlamak için anestezi yapabilir.
Diş üzerinde bir delik açılır ve pulpa dokusu etrafındaki bakteriler ile enfekte doku temizlenir. Daha sonra, kök kanalları arındırılır ve yeniden enfeksiyonu önlemek için oluşan boşluğa dolgu yapılır. Bu boşluğa yerleştirilen dolgu malzemesi olarak günümüzde dijital porselen dolgu sistemi tercih edilebilir. Bu tür dolgular, dişe ekstra destek sağlar ve bu nedenle tedavi edilen dişin yaşam süresini uzatır.
Kanal Tedavisi Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bazı durumları dikkate almak, kanal tedavisi sonrasında dişlerin sağlıklı bir şekilde iyileşmesini destekler.
- Dişi hassas olanlar, diş temizliğini her gün düzenli ve nazikçe yapmalıdır. Bunun için dişlerinizi günde en az iki kez fırçalamanız önerilir. Düzenli ağız bakımını ihmal etmemek hem kanal tedavisi sonrasında hem de genel ağız sağlığını koruma açısından büyük önem taşır.
- Günde en az bir kez diş ipi kullanarak muhtemel enfeksiyonları engelleme şansını arttırabilirsiniz. Diş ipi kullanımının önemi, diş fırçasıyla temizlik kadar büyüktür. Diş ipi seçerken doktorunuzun size uygun önerilerinden yararlanabilirsiniz.
- Tedavi sonrası bir süre yapışkan ve şekerli gıda tüketimini kısıtlamakta fayda vardır. Çünkü şeker, diş çürüklerine neden olan ana faktördür. Hem ağız hem de genel sağlık için şeker alımını sınırlandırmak gereklidir. Şeker sadece tatlılarda ve çikolatalarda değil, birçok içecek ve paketli gıdada da bulunur.
- Endodontik tedavi sonrasında, doktorunuzun önerdiği ağrı kesici ila kullanmanız gerekmektedir. Kullandığınız ağrı kesiciler ya da spreyler ağrınızı hafifletmiyorsa, en kısa zamanda doktorunuza başvurmalısınız.
Kanal Tedavisi Sonrası Ağrı Olur mu?
Kanal tedavisi genellikle ağrılı bir işlem olarak algılansa da kanal tedavisi sonrası ağrı standart bir dolgu uygulamasından daha fazla acı veya ağrıya sebep olmaz. Deneyimlenen ağrı ve hassasiyet aslında mevcut iltihap ve enfeksiyondan kaynaklanmaktadır.
Kanal tedavisi tamamlandıktan sonraki ilk birkaç gün içerisinde, özellikle temizlenmiş bir enfeksiyon varsa, ilgili bölgedeki dokuda hassasiyet hissedilebilir. Bu durumda ortaya çıkan ağrı, doktorunuzun önereceği ağrı kesicilerle hafifletilebilir.
Kanal Tedavisinin Alternatifleri Nelerdir?
Kanal tedavisi, %95‘ten fazla başarı oranıyla son derece etkin bir yöntemdir. Bu tedavi ile stabil hale getirilen ve kök kanalı doldurulan dişler, düzgün bir diş bakımı ile ömür boyu kullanılabilir.
Ağız sağlığı söz konusu olduğunda, doğal dişlerin korunması her zaman ilk sırada gelir. Kanal tedavisinin alternatifi genellikle problemli dişin çıkartılıp bir köprü, implant veya çıkarılabilir kısmi protez ile değiştirilmesi olacaktır. Bu durum hem çiğneme işlevini eski durumuna getirmek hem de bitişikteki diğer dişlerin yer değiştirmesini engellemek için gereklidir. Bu seçenekler, hem maliyet olarak kanal tedavisinden daha yüksektir hem de daha uzun bir tedavi süreci gerektirirler.
Kanal Tedavisini Önlemek İçin Hangi Önlemler Alınabilir?
Ağız hijyenine özen göstermek, diş siniri ve pulpasının iltihaplanmasına veya enfeksiyon kapmasına engel olmanın en kolay yoludur. Dişlerinizi düzenli olarak temizlemek, diş ipi ve gargara kullanmak, şekerli yiyeceklerden kaçınmak ve sigara ile alkol tüketimini azaltmak; diş kaybı ve kanal tedavisi gibi durumların önlenmesinde büyük bir etkiye sahiptir. Yılda en az iki kez diş hekimine giderek düzenli kontrol yaptırmak, diş taşı temizletmek ve rutin bakım yapmak da sağlıklı dişleri korumanın ve istenmeyen diş kayıdır. Ağız hijyeninin yanı sıra, spor yaparken ağız ve diş koruyucularını kullanarak travma sonucu meydana gelebilecek kanal tedavisini de önlenebilir.
Kanal Tedavisi Fiyatları
Kanal tedavisi fiyatları, dişin kök kanal sayısına, tedavinin karmaşıklığına, kullanılan malzemelere ve kliniğin konumuna göre değişiklik gösterir.
Kanal Tedavisi Tekrar Yapılabilir mi?
Diş kanal tedavisi başarıya ulaşamadığı durumlarda tekrarlanabilen bir süreçtir. Bu gibi hallerde, kök kanal dolgusu çıkarılır ve kanallar yeniden şekillendirilip dezenfekte edildikten sonra tekrar doldurulabilir. İyi uygulanmış bir kök kanal tedavisinin başarısında bulunur. Ağız hijyenine yeterince özen göstermemesi durumunda dişte yeni çürükler veya sert dokuda kırıklar meydana gelebilir ve bu durum kök kanallarına yeniden bakteri sızmasına yol açarak enfeksiyonun tekrar ortaya çıkmasına neden olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kanal tedavisi ağrılı bir işlem midir?
Diş çürüdüğünde korumasız hale gelir. Çürük, pulpayı yani diş kanallarını etkilediğinde enfeksiyon oluşur ve diş kök ucu ağız içine açılır. Kanal tedavisi, dişi kurtarmak için yapılması gereken zorunlu bir prosedürdür ve isteğe bağlı değildir. Enfekte olan dişin dolgu öncesi kök kanal tedavisine ihtiyacı vardır. Ancak, kanal tedavisi ağrılı bir işlem değildir. Diş nekroz değilse ve hala canlıysa, bu işlem lokal anestezi altında gerçekleştirilir.
Kanal tedavisi ne kadar sürer?
Tedavi süresi, dişin kanal sayısı, ağızdaki konumu ve enfeksiyon durumuna göre farklılık gösterebilir. Eğer pulpadaki herhangi bir enfeksiyon ya da kist yoksa kanal tedavisi tek seansta tamamlanabilir. Genellikle dişler enfeksiyonlu olduğu için tedavi genelde 2 seans sürer. Bir kanal tedavi seansı 45 dakikaya kadar sürebilir. Diş kanalının ilk seansta çok iyi temizlenip şekillendirilmesi gereklidir. Temizlenen bölgeye yerel ilaç uygulanarak buradaki zararlı mikroorganizmaların yok edilmesi sağlanır. Kanal tedavisinin ikinci seansında, kanal içerisinde bir inflamasyon oluşmamışsa, hastanın dişinde herhangi bir hassasiyet yoksa, röntgen temiz çıkarsa ve dişi çevreleyen dokuda bir sorun görülmezse diş dolgusu yapılır.
Kanal tedavisi tekrar edilebilir mi?
Kanal tedavisi, tekrarlayabileceğiniz bir işlemdir. Eski dolgu temizlenir, diş şekillendirilir, ilaç uygulanır ve yeniden doldurulabilir.
Kanal tedavisi yapılan diş ne kadar süre kullanılabilir?
Eğer ağız ve diş sağlığı kurallarına uyulursa, kanal tedavisi sonucunda onarılan bir diş ömür boyu kullanılabilir.
